Akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza
Poświadczenie dziedziczenia u notariusza to dokument, który potwierdza prawo do dziedziczenia po zmarłym spadkodawcy.
Czym jest akt poświadczenia dziedziczenia?
Dokument poświadczenia dziedziczenia to dokument sporządzany przez notariusza, który stwierdza, kto jest spadkobiercą po zmarłym oraz jakie są udziały poszczególnych spadkobierców w majątku spadkowym. Jest to ważny dokument, który potwierdza prawa do dziedziczenia i umożliwia spadkobiercom podejmowanie dalszych czynności w spadku. Sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza stanowi podstawę do dokonywania czynności w obszarze majątku spadkowego.
Czym różni się akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza od postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku?
Akt poświadczenia dziedziczenia jest dokumentem sporządzanym przez notariusza, który potwierdza dziedziczenie i udziały spadkobierców w majątku spadkowym. Jest to alternatywny sposób do postanowienia sądowego dotyczącego stwierdzenia nabycia spadku. Warto wskazać, iż Sąd Najwyższy uchwałą z dnia 17 listopada 2009 r. przyjął, iż sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia jest możliwe nawet, jeśli spadkobierca powołany do dziedziczenia nie żyje (Uchwała SN z 17.11.2009 r., III CZP 89/09, OSNC 2010, nr 5, poz. 71).
Jakie dane znajdują się w treści aktu poświadczenia dziedziczenia
W trakcie działań notariusz spisuje także protokół dziedziczenia. Do spisania protokołu dziedziczenia konieczne jest przeprowadzenia swoistego rodzaju wywiadu (rozpytania) z osobami biorącymi udział w czynnościach przez notariusza.
Zgodnie z ustawą w protokole dziedziczenia zamieszcza się w szczególności:
1) zgodne żądanie poświadczenia dziedziczenia złożone przez osoby biorące udział w spisywaniu protokołu;
2) oświadczenia o istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi;
3) oświadczenia o znanych testamentach spadkodawcy lub braku takich testamentów;
4) oświadczenia, że w odniesieniu do spadku nie zostało uprzednio wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku i nie toczy się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku ani nie został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia;
5) oświadczenia, czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne oraz który spośród spadkobierców powołanych do spadku z ustawy odpowiada warunkom przewidzianym do dziedziczenia gospodarstwa rolnego;
6) oświadczenia o obywatelstwie i miejscu zwykłego pobytu spadkodawcy w chwili śmierci;
7) oświadczenia, czy były składane oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku lub zapisu windykacyjnego, czy zostało wydane orzeczenie dotyczące niegodności spadkobiercy lub osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, oraz czy były zawierane umowy z przyszłym spadkodawcą w przedmiocie zrzeczenia się dziedziczenia po nim;
8) wzmiankę o pouczeniu przez notariusza o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń;
9) oświadczenie odbierane w toku czynności o tym, czy w skład spadku wchodzą własność lub wieczyste użytkowanie nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub udziały, akcje lub ogół praw i obowiązków w spółce handlowej będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o ile nie zostało ono już złożone w toku wcześniejszych czynności – jeżeli w kręgu osób zainteresowanych znajduje się cudzoziemiec w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców;
10) oświadczenie, czy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo w spadku objęte zarządem sukcesyjnym.
Jeżeli od dnia otwarcia spadku nie upłynęło sześć miesięcy, w protokole dziedziczenia należy zamieścić oświadczenia spadkobierców o prostym przyjęciu spadku lub przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku, chyba że oświadczenia tej treści zostały już przez spadkobierców uprzednio złożone. W takim przypadku należy zamieścić wzmiankę o dacie, miejscu i treści złożonych przez poszczególnych spadkobierców oświadczeń. Przepisy te stosuje się także do oświadczeń osób, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne.
Do protokołu dziedziczenia notariusz załącza:
1) odpis aktu zgonu spadkodawcy;
2) odpisy aktów stanu cywilnego osób powołanych do spadku z ustawy;
2a) projekt protokołu dziedziczenia oraz protokoły obejmujące oświadczenia o wyrażeniu zgody na spisanie protokołu dziedziczenia zgodnie z jego projektem, o ile zostały sporządzone lub spisane;
3)inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie praw do spadku.
Z kolei postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku jest orzeczeniem sądu, które stwierdza nabycie spadku przez określone osoby oraz udziałów, jakie im przypadają po śmierci spadkodawcy względem spadku. Skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku są takie same jak zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia.
Oba dokumenty służą do potwierdzenia dziedziczenia, ale różnią się pod względem procedury i organu, który je wydaje.
Do oby wymagany będzie do przedłożenia odpis aktu zgonu spadkodawcy.
Czego potrzeba do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia?
Przy sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz może potrzebować m.in.:
– Aktu zgonu spadkodawcy
– Dokumentów potwierdzających relacje rodzinne między spadkobiercami a spadkodawcą (najczęściej to odpisy aktów stanu cywilnego osób przystępujących do czynności notarialnej, w szczególności odpisy aktów urodzenia, odpisu aktu małżeństwa)
– Informacji dotyczących ewentualnego testamentu spadkodawcy
– Dowodu tożsamości spadkobierców
– Innych dokumentów, które mogą być istotne dla ustalenia dziedziczenia u notariusza.
Czynności te dokonywane są w kancelarii notarialnej. Każdorazowo warto skontaktować się z pracownikami kancelarii notarialnej celem uzyskania informacji, jakie dokumenty będą wymagane przy jego sporządzeniu.
Czy akt poświadczenia dziedziczenia i postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku mogą istnieć równocześnie?
Nie.
W razie, gdy istnieje zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza, jak również prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, wówczas zachodzi konieczność podjęcia działań w celu uchylenia aktu poświadczenia dziedziczenia. Uchylenia dokonuje sąd rejonowy. Zawsze w takiej sytuacji uchyla się akt poświadczenia dziedziczenia, zaś w mocy pozostaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.
Czy zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia może być podstawą do działu spadku?
Tak, zarejestrowany dokument poświadczenia dziedziczenia może stanowić podstawę do dokonania działu spadku.
Po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia, spadkobiercy mogą przystąpić do podziału majątku spadkowego na podstawie ustalonych w akcie udziałów. Dział spadku może odbywać się na podstawie dobrowolnej umowy między spadkobiercami lub na drodze postępowania sądowego w przypadku sporu co do podziału. Aktem poświadczenia dziedziczenia można wówczas udokumentować udziały spadkobierców w celu dokonania właściwego podziału majątku spadkowego.
Czy można gdzieś sprawdzić, czy doszło do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia bądź wydano postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku?
Zarówno dane dotyczące prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, jak i zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia umieszczane są w rejestrze spadkowym. Istnieje możliwości nieodpłatnego uzyskania informacji o spadkodawcy (względem przeprowadzonych postępowań spadkowych bądź aktu poświadczenia dziedziczenia) w rejestrze spadkowym prowadzonym na podstawie ustawy prawo o notariacie.
