Spadek po mężu – jak działa dziedziczenie w przypadku zgonu męża?

Śmierć bliskiej osoby to trudny moment dla każdego. Oprócz emocjonalnego cierpienia, pojawiają się także kwestie formalne, takie jak dziedziczenie po zmarłym. W przypadku spadku po mężu/żonie, sytuacja może być szczególnie skomplikowana, dlatego warto znać zasady dziedziczenia i przepisy kodeksu cywilnego.

Co może podlegać dziedziczeniu?

Zgodnie z aktualnym kodeksem cywilnym, w przypadku śmierci męża, jego pozostały majątek trafia do tzw. masy spadkowej. W spadku znajdują się zarówno dobra materialne, takie jak nieruchomości, samochody, rachunki bankowe, jak i dobra niematerialne, np. prawa autorskie, długi czy zobowiązania.

Dziedziczenie po mężu odbywa się na zasadzie dziedziczenia ustawowego lub testamentowego. Dziedziczenie ustawowe ma miejsce, gdy zmarły mąż nie sporządził testamentu lub testament został unieważniony. W takim przypadku dziedziczenie odbywa się według określonych przepisów kodeksu cywilnego, które precyzują, kto i w jakiej kolejności dziedziczy majątek po zmarłym.

W art. 931 § 1 kodeksu cywilnego wskazano, iż „w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.”

Przepis ten ma na celu ochronę pozostawionego przez spadkodawcę małżonka, który ma zagwarantowane minimum jednej czwartej całości spadku. 

Czy żona/mąż może dziedziczyć razem z rodzicami zmarłego małżonka?

Przepisy przewidują, iż w sytuacji, gdy nie było sporządzonego testamentu, jak i nie znajdują się zstępni zmarłego (dzieci, wnuki, prawnuki, itp.) małżonek pozostały przy życiu nie będzie dziedziczyć samodzielnie. W takiej sytuacji dziedziczy on połowę spadku, zaś pozostała powoła dzielona jest na rodziców małżonka. W sytuacji, gdy nie ma rodziców, część, który by na nich przypadała będzie dziedziczona przez ich zstępnych – czyli rodzeństwo zmarłego.

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, dziedziczenie po mężu odbywa się w pierwszej kolejności na rzecz dzieci i małżonka, w drugiej na rzecz rodziców zmarłego i małżonka, a jeśli nie ma rodziców to na rzecz rodzeństwa.

Warto jednak pamiętać, że dziedziczenie testamentowe daje większe możliwości i swobodę w kształtowaniu dziedzictwa. Zmarły mąż może bowiem sporządzić testament, w którym określi swoje ostatnie woli dotyczące masy spadkowej. Testament może być sporządzony m.in. w formie pisemnej, datowany i sporządzony własnoręcznie przez zmarłego. 

Pomoc adwokata spadkowego – Częstochowa

Dziedziczenie po zmarłym mężu może być trudnym i emocjonalnie wymagającym procesem, dlatego warto skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata od spraw spadkowych. Adwokat pomoże nie tylko w zrozumieniu zawiłości kodeksu cywilnego, ale również wesprze w formalnościach, które wynikają z tytułu dziedziczenia.

Wyciąg z orzecznictwa:

W ostatnim czasie Sąd Najwyższy wskazał, iż:

„Przepis art. 931 § 2 k.c. otwiera zstępnym dziecka spadkobiercy, który nie dożył otwarcia spadku, bezpośrednią i własną drogę do dziedziczenia po jego rodzicach (dziedziczenie przez wnuków). Wnuki spadkodawcy w takiej sytuacji dochodzą do spadku prawem własnym, bezpośrednio po spadkodawcy, a nie po swoim wstępnym. Ich dziedziczenie uzależnione jest od istnienia przesłanek dziedziczenia takiego zstępnego w stosunku do spadkodawcy, nie zaś względem swego bezpośrednio przodka.” Postanowienie SN z 29.09.2022 r., I CSK 867/22, LEX nr 3490639.