Sprawa spadkowa w sądzie

Postępowanie spadkowe w sądzie spadku jest ważnym etapem rozstrzygania kwestii dziedziczenia. Poniżej przedstawiam odpowiedzi na poszczególne pytania związane z tym tematem.

Jak przeprowadzić postępowanie spadkowe w sądzie spadku?

Przede wszystkim pierwszy etap to przeprowadzenie postępowania spadkowego, które prowadzi sąd spadku. W tym celu należy złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce otwarcia spadku. Wniosek o stwierdzenie nabicia spadku powinien zawierać informacje dotyczące spadkodawcy, potencjalnych spadkobierców oraz majątku spadkowego. Należy również dołączyć niezbędne dokumenty potwierdzające dane zawarte we wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.

Co jeśli nie potrafię wskazać we wniosku o stwierdzenia nabycia spadku miejsca pobytu jakiegoś potencjalnego spadkobiercy?

Sąd spadku jest zobowiązany do ustalenia kręgu spadkobierców, którzy są uczestnikami postępowania. Jeśli nie jest możliwe wskazanie miejsca pobytu danego potencjalnego spadkobiercy, można w wniosku o stwierdzenie nabycia spadku podać wszelkie dostępne informacje na jego temat, takie jak imię, nazwisko, datę urodzenia, powiązania rodzinne, itp. W przypadku braku pewnych danych, sąd może podjąć działania w celu ustalenia miejsca pobytu potencjalnego spadkobiercy, w szczególności za pośrednictwem kuratora wyznaczonego przez sąd spadku do ustalenia miejsca pobytu uczestników postępowania.

Co należy wskazać we wniosku o stwierdzenie nabycia spadku?

W wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy wskazać dane spadkodawcy, takie jak imię, nazwisko, data śmierci (potwierdzeniem jest dołączyć oryginał aktu zgonu), miejsce ostatniego zamieszkania, a także informacje dotyczące potencjalnych spadkobierców, takie jak ich dane osobowe, adresy oraz ewentualne dokumenty potwierdzające ich prawo do dziedziczenia. Dodatkowo dołączyć oryginał testamentu, jeśli jest sporządzony oraz inne akty stanu cywilnego wskazujące na powiązanie spadkobierców ze spadkodawcą. Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy dołączyć odpisy wniosku równej liczbie uczestników postępowania. Należy złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku przed sądem właściwym dla ostatniego miejsca zwykłego pobytu, tj. zawsze sądem spadku w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku jest sąd rejonowy.

Do którego sądu składamy wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

W pierwszej kolejności wniosek o stwierdzenie nabycia spadku należy złożyć w sądzie rejonowym miejsca zamieszkania spadkodawcy. Właściwość sądu rejonowego w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku wynika z przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Czy sąd spadku analizuje treść testamentu?

Tak, zadaniem sądu rejonowego w celu rozpoznania wniosku o stwierdzenie nabycia spadku jest dokonanie analizy sporządzonego przez spadkobiercę testamentu. Sąd spadku analizuje zarówno treść, jak i formę ostatniego oświadczenia woli spadkodawcy.

Jaką opłatę sądową pobiera sąd rejonowy w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie kosztów sądowych znajduje się opłata sądowa od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku w wysokości 100 złotych. Opłata sądowa może być uiszczona na rachunek sądu rejonowego właściwego do rozpoznania sprawy bądź w kasie sądu.

Kolejna opłata, jaka jest związana z tym wnioskiem o opłata 5 złotych tytułem rejestru spadkodawców. W celu opłaty należy uiścić ją na inny rachunek dedykowany temu rejestrowi bądź przedłożyć ją w kasie sądu.

Czy muszę uczestniczyć w sprawie spadkowej?

Sąd rejonowy właściwy w sprawie rozpoznaje wniosek o stwierdzenie nabycia spadku na rozprawie. Na termin rozprawy wyzywany jest wnioskodawca oraz inne osoby. Spadkobierca winien złożyć zapewnienie spadkowe.

Sąd spadku musi samodzielnie badać, kto jest spadkobiercą.

Jeśli sąd ustali, iż spadkodawca pozostawił testament winien on wezwać osobę, która może go posiadać. Co więcej sąd dokonuje otwarcia testamentu. Kolejno następuje ogłoszenie testamentu. Sąd musi otworzyć oraz dokonać ogłoszenia testamentu każdego z pozostawianych przez spadkodawcę.

Sąd rejonowy w celu załatwienia kwestii spadkowych przyjmuje także zapewnienie spadkowe. W zapewnieniu zgłaszający się spadkobierca powinien złożyć oświadczenie co do wszystkiego, co mu jest wiadome względem o istnienia lub nieistnienia osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi oraz o testamentach spadkodawcy. Zapewnienie to składane jest pod względem skutków karnych.

Zabezpieczenie spadku

Zabezpieczenie spadku jest to postępowanie, które następuje z uwagi na pewnego rodzaju ryzyko związane z rzeczami bądź prawami majątkowymi spadkodawcy. W razie, gdy dojdzie do uprawdopodobnienia, iż wyżej wskazane składniki majątku spadkowego mogą być usunięte, zniszczone, uszkodzone bądź mogłoby dojść do nieusprawiedliwionego rozporządzania nimi dochodzi do może dojść do zabezpieczenia spadku.

Czynność ta może być dokonana przez sąd spadku (sąd rejonowy) z urzędu bądź może nastąpić na wniosek. Zgodnie z art. 635 par. 2 k.p.c. wniosek o zabezpieczenie spadku może złożyć „każdy, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, a ponadto wykonawca testamentu, zarządca sukcesyjny, tymczasowy przedstawiciel, współwłaściciel rzeczy, współuprawniony co do praw pozostałych po spadkodawcy, wierzyciel mający pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy oraz Skarb Państwa reprezentowany przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego.”

Zabezpieczenie spadku może przybierać różne formy. Sąd rejonowy właściwy w sprawie samodzielnie decyduje, który środek wybrać. Do takich form można zaliczyć, w szczególności spisanie majątku ruchomego i oddanie go pod dozór, złożenie do depozytu sądowego, ustanowienie zarządu tymczasowego, ustanowienie dozoru nad nieruchomością. Możliwe jest zastosowanie kilku form zabezpieczenia spadku.

W sytuacji, gdy w skład spadku wchodzą ruchomości ulegające szybkiemu zepsuciu następuje zarządzenie przez sąd sprzedaży przez komornika. Uzyskane ze sprzedaży pieniądze składane są do depozytu sądowego.

Postępowanie spadkowe w razie testamentu ustnego

Kodeks cywilny przewiduje różne typy testamentów, w tym także w szczególnych przypadkach testament ustny.

Postępowanie spadkowe odnośnie testamentu ustnego zobowiązuje poszczególne podmioty do podejmowania czynności w zakresie ujawnienia rozporządzenia majątkiem na wypadek śmierci.

Sąd właściwy w sprawie winien być zawiadomiony o fakcie braku spisania treści testamentu ustnego. W tym zakresie osoba, która posiada wiedzę o śmierci spadkodawcy oraz o braku spisania treści określnego typu testamentu powinna poinformować o tym testamencie. Ponadto, powinna podać imiona, nazwiska i adresy świadków testamentu, jeżeli te okoliczności są jej znane.

Istotne różnice występują odnośnie do przesłuchania świadków testamentu ustnego. W pierwszej kolejności ustawa wskazuje, iż świadkowie testamentu nie mogą odmówić zeznań ani odpowiedzi na pytanie, ani też nie mogą być zwolnieni od złożenia przyrzeczenia. Co więcej, świadków, którzy treści testamentu ustnego nie stwierdzili na piśmie, sąd wzywa do złożenia na wyznaczonym posiedzeniu sądowym zeznań stwierdzających treść testamentu.

Czy można zmienić postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku?

Tak.

Ustawa przewiduje, iż wniosek o wszczęcie postępowania o uchylenie lub zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku może zgłosić każdy zainteresowany. W tym celu winien być także przeprowadzony dowód, e osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony.

Pewne ograniczenia pojawiają się odnośnie osoby, która już uprzednio uczestniczyła w postępowaniu, albowiem taka osoba może żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, tylko gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mogła powołać w postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskała tę możność. Zatem złożenie wniosku musi nastąpić w tym terminie.

Zgodnie z art. 679 §  3 k.p.c. „W razie przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub w części nabyła inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, sąd spadku, zmieniając to postanowienie, stwierdzi nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.”

Przepisy te stosowane są także do zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia.